Hoe gaan we de wereld veranderen?
Door Tim Jackins op de Wereldconferentie van de HC-gemeenschappen, augustus 2017
Gisteren hebben we aan onszelf gewerkt. Vandaag gaan we aan de slag met een breder perspectief. Herwaarderingscounselen heeft grootse plannen.
We beginnen met ons eigen brein. We werken aan het opruimen van pijnpatronen die het ons moeilijk hebben gemaakt om de wereld om ons heen duidelijk waar te nemen en om rationeel te handelen. We willen dat ieders brein vrij is van de last van oude pijn.
Toen we jaren geleden met dit werk begonnen, werd duidelijk dat het enkel en alleen werken aan jezelf niet voldoende zou zijn. De belangrijkste bron van pijn voor iedereen is immers de maatschappij. We hebben dit duidelijk kunnen maken bij het benoemen van alle vormen van onderdrukking waar we mee te maken hebben: seksisme, racisme, onderdrukking van jonge mensen, enzovoort. Daar ontkomt niemand aan, omdat ze voortkomen uit de maatschappij. Ze vormen ook de basis van economische uitbuiting. Dus als ons doel is om ieders brein vrij te maken, is het eenvoudigweg van het ene naar het andere brein gaan niet effectief. We moeten de bron van de pijn uit de weg ruimen.
De maatschappij veranderen
Onze gezamenlijke pijn, die wordt veroorzaakt door onderdrukking, is onderdeel geworden van onze samenleving, zit vastgeroest in onze instituties, en er wordt gedachteloos over de hele wereld naar gehandeld. Dus als we iedereen willen redden, moeten we de wereld veranderen!
Dit is niet het enige interessante wat ons te doen staat (ik hoop dat je veel andere interessante dingen vindt), maar juist dit is zowel interessant als noodzakelijk.
Om iedereen de kans te geven om haar of zijn brein volledig te gebruiken en interessante dingen te doen, zullen samenlevingen enorm moeten veranderen. Nu we dit steeds duidelijker en breder begrijpen, gaan we meer dingen uitproberen op steeds meer plekken. We zijn meestal nog onzeker, vol aarzeling en verlegen, maar we maken ook grote stappen die tegen deze pijn ingaan.
De ontwikkeling van HC valt samen met de versnelde ineenstorting van de maatschappij. Dit is een interessante race! Hoeveel krijgen we gedaan en hoe snel? Hoe snel gaat de ineenstorting? Hoe gigantisch zullen de effecten zijn? De nieuwste ontwikkeling is de vernietiging van het milieu. Het milieu raakt in een stadium waarop het zichzelf niet in stand kan houden, zelfs als ons irrationeel gedrag stopt met de vernietiging. Dit is een interessante en zinvolle uitdaging. Het geeft ons een aanleiding om zaken in een rationele richting te keren.
Jammer genoeg komen de meesten van ons pas in beweging als er een crisis is. Als we ons klein en hulpeloos voelen, verstarren we, zelfs als we weten dat het beter zou zijn dat we iets doen. Daarom moeten we besluiten om rationale stappen te zetten, hoe ongemakkelijk en eng dit ook voelt.
Ik hoop dat we door te ontladen een beter beeld kunnen krijgen van de pijn uit onze vroege jeugd. En dat we tegelijkertijd datgene onder ogen durven zien wat niet te verdragen lijkt, zodat we het moment bereiken waarop we kunnen kiezen om moeilijke dingen te doen voordat we daartoe worden gedwongen.
We moeten de maatschappij veranderen. Maar hoe doen we dit in vredesnaam? Ik bedoel: echt, hoe gaan we dit doen? We zeggen de woorden: ‘de maatschappij veranderen’. Wat is onze eerste stap? Onze tweede stap? Daar kunnen we niet over nadenken. We weten dat het nodig is, maar dat is precies waar we vaak stoppen. Onze verlegenheid, onze angsten en het gevoel dat we niet kunnen nadenken, staan ons in de weg.
Wij allen hebben goed gebruik gemaakt van HC. We zijn in andere organisaties gestapt en hebben onze kennis gebruikt om deze te helpen beter te functioneren. Dat is belangrijk, en het heeft veel veranderd. Maar ik weet niet zeker of dit voldoende is. Ik weet niet zeker of het meer effectief toepassen van oude tactieken voldoende zal blijken te zijn.
Beleid veranderen
Volgens mij moeten er grote veranderingen plaatsvinden, wil de hele maatschappij veranderen. Ik denk dat we de irrationele maatschappij in bochten moeten wringen die zij echt niet wil. In het bijzonder moeten we een eind maken aan de voortdurende vernietiging van het milieu. Wat is hier voor nodig? Er zijn in ieder geval niet veel klimaatontkenners meer. Zo’n standpunt is tegenwoordig moeilijk vol te houden. Meestal houden ze hun mond of discussiëren ze over uitstel, terwijl ze eigenlijk zeggen: ‘laat me eerst nog wat meer geld verdienen!’.
We weten waarom er slecht beleid is. We weten waar dit vandaan komt. We weten waarom mensen hierin vastlopen. Nu is het moment aangebroken om deze kennis op een nieuwe manier naar actie te vertalen.
Wat is er nodig om het beleid van een irrationeel systeem te veranderen? Er zijn enorme aantallen mensen voor nodig. Er is ook allerlei rationeel beleid nodig. Het werkt niet om onenigheid en angst in te zetten. We hebben een beleid nodig dat duidelijk in ieders belang is en dat een richting geeft die herkenbaar is voor iedereen. En we weten dat we niet de ene groep tegen de andere moeten uitspelen.
We kunnen helder en rationeel beleid ontwikkelen. Voor ons gezin, voor kleine groepen, en voor elk hoger niveau tot en met de hele wereld. Volgens mij kan voldoende goed beleid voorkomen dat het milieu in elkaar stort voordat we zo ver zijn dat we de maatschappij kunnen veranderen.
Laten we een mini doen om zo’n beleid te bedenken. Kijk naar alles wat je onmogelijk lijkt. Hoe ziet dat eruit? Dat is het werk wat we moeten doen.
Om te beginnen kunnen we een beleid voor onszelf als individu opstellen. Dat is de meest eenvoudige situatie die we aankunnen. Vervolgens kunnen we beleid ontwikkelen voor groepen, om niet alleen onze eigen pijn aan te pakken, maar ook die van anderen.
Overeenstemming bereiken
We hebben beleid nodig waar we het met elkaar over eens zijn, wat net wat moeilijker is om voor elkaar te krijgen. We raken vast in manieren waarop ons is pijn gedaan. Als we met zulke belangrijke onderwerpen bezig zijn, worden we bang. Het voelt vreselijk belangrijk dat een beleid precies past bij onze pijnpatronen. En omdat we allemaal een uniek leven leiden, heeft ieder van ons unieke pijnpatronen. Er zijn maar weinig mensen nodig voor een onwerkbare situatie. Daarom blijven groepen maar voor een bepaalde tijd bij elkaar voordat ze uit elkaar vallen vanwege de onderlinge verschillen. Of ze proberen te functioneren zonder beleid.
Hoe kunnen we een beleid hebben als we het er niet helemaal met elkaar over eens zijn? We zullen dit onderwerp voor de rest van ons leven steeds opnieuw onder ogen moeten zien. Het is goed om hier juist nu over na te denken, in plaats van hierin mee te gaan.
Het gaat niet werken als we het op elk detail met elkaar eens willen zijn. Maar in de meeste groepen zijn er onderwerpen die iedereen belangrijk vindt. Dat kan een centraal kernthema zijn, waar mensen het over eens kunnen worden door naar elkaar te luisteren. Maar wat doen we dan met al die andere onderwerpen die mensen minstens zo belangrijk vinden? Hier kunnen we meestal geen oplossing voor vinden.
Dus wat staat ons te doen? Volgens mij hangt vooruitgang af van onze toewijding aan elkaar en van ons vermogen om gemeenschappelijke doelen na te streven, terwijl we erkennen dat we het niet eens zijn over bijzaken. Het hangt ervan af of je bereid bent het belang van een onderwerp te erkennen dat voor een ander belangrijk is, en dat je vastbesloten bent om later aan een oplossing te werken. Dus dat je je nu niet laat tegenhouden vanwege gebrek aan overeenstemming.
Er zijn altijd onderwerpen waarop mensen met elkaar verder kunnen. Maar dat is niet even duidelijk voor iedereen. Het is niet duidelijk zonder alles wat we weten binnen HC. We moeten het voorbeeld worden van wat mogelijk is. Dit betekent werk doen waar we geen zin in hebben. We doen het omdat onze gezamenlijke inspanning en onze relaties met mensen, met wie we het oneens zijn, belangrijk zijn.
Ieders menselijkheid herinneren
Waarom zijn mensen het niet met ons eens? Omdat ze stomme, egoïstische lui zijn? (gelach) Dat kan patroonmatig echt zo lijken, maar het is niet een erg werkbaar perspectief en staat haaks op ons mensbeeld.
We weten dat iemand die de meest onderdrukkende en destructieve positie heeft, niet verschilt van ons, dat alleen pijn die persoon in die positie brengt, en dat dat niet permanent hoeft te zijn. Kunnen we aan de slag om de onderdrukkende maatschappij te veranderen met deze kennis steeds in ons achterhoofd? Kunnen we de confrontatie aangaan met mensen die posities bekleden die het leven voor de meeste mensen verpesten? En tegelijkertijd niet vergeten dat het ook mensen zijn en geen andere toon naar hen aan slaan vanuit restimulatie? Kunnen we op een krachtige en open manier menselijk zijn en hen proberen te bereiken?
In de werkelijkheid verandert alles, en op dit moment verandert alles snel. Kunnen we, met wat we nu weten, opnieuw nadenken en nieuwe manieren ontwikkelen om vooruit te komen.
Vertaald uit PT 189, oktober 2017
- - - -