De belangrijke rol van kunstenaars
(Important role of artists)
Tim Jackins beantwoordt een vraag over kunstenaars, op de leraren- en leidersworkshop in New York, VS juni (2000?)
Vraag: Kun je iets zeggen over de rol van een kunstenaar in deze maatschappij, en hoe die kan veranderen als we wederopbloeien?
Tim: In deze maatschappij vertegenwoordig je, als kunstenaar, handelswaarde. Je produceert voor de verkoop. En je krijgt een beetje meer speelruimte om jezelf te zijn dan de meeste mensen, zolang het maar niet te bedreigend is. Als dat wat je maakt op een of ander manier het kapitalisme ondersteunt, dan mag je meedoen in het systeem. Is dit niet het geval, dan heb je een marginaal bestaan en zal je mensen maar moeilijk kunnen bereiken.
Jouw taak is om te observeren, alles in je op te nemen, en jouw geest en eigen unieke invalshoek te gebruiken om een visie te construeren die een bepaald aspect van de werkelijkheid verduidelijkt. Jij kunt die visie uitdragen naar anderen om ze aan die werkelijkheid te herinneren. Het is jouw taak om mensen uit te dagen om groter te denken, ze een blik te gunnen op onzichtbare verbanden en mogelijkheden, op wat voor iedereen zichtbaar is èn op wat zich achter de schermen afspeelt.
Een deel van de taak van een kunstenaar is om 6 miljard kunstenaars te genereren. Het is niet alleen maar ‘uitzoeken wat ik kan doen, waar ik anderen aan kan herinneren’. Je kunt laten zien dat alle mensen kunnen streven naar kunstenaar-zijn, naar het laten zien van wat ze denken. Je kunt andere kunstenaars aanmoedigen.
Natuurlijk is het in deze maatschappij niet eenvoudig om op die manier met andere kunstenaars samen te werken. Het kapitalisme zorgt ervoor dat je denkt dat jouw voortbestaan afhankelijk is van het mislukken van andere kunstenaars. Daarvoor is competitie bedacht. Wat jij wil zeggen wordt aangetast en ondermijnd door competitie. Competitie maakt je bang om jouw volledige visie te laten zien. Het voelt alsof je die naar beneden moet bijstellen, zo dat mensen, van wie jouw overlevingskansen of populariteit afhankelijk zijn, zich niet ongemakkelijk gaan voelen.
Het kapitalisme doet dit overal, met alles wat iemand probeert te bereiken met haar of zijn intelligentie en capaciteiten om iets aan iemand anders te laten zien. Dat effect heeft het kapitalisme op kunstenaars. Dit heeft niks te maken met kunst en het heeft niks te maken met de grote, belangrijke rol die kunstenaars zouden moeten spelen in de maatschappij: leiding nemen door het laten zien van perspectieven.
We hebben mensen nodig die de tijd nemen om te kijken wat er om hen heen gebeurt en dat vanuit hun perspectief weergeven. We hebben oneindig veel van deze mensen nodig. Ze zouden deel moeten uitmaken van iedere buurt, iedere wijk. Er zouden overal mensen moeten zijn die, elke keer als ze een kunstwerk hebben gemaakt, dat voor hun voordeur zetten, zodat iedereen die voorbij loopt weet dat er iedere dinsdag bijvoorbeeld iets staat, en dat je zo van iemand de meest recente glimp op de werkelijkheid kunnen krijgen. En dit zal nog veel verder kunnen gaan en uitgebreid kunnen worden, gezien de manier waarop we nu communiceren.
Net zoals met iedere stap voorwaarts, zullen er steeds duidelijkere beelden wereldwijd verspreid worden, zodat steeds meer mensen erdoor geïnspireerd kunnen worden. Als je niet alleen knokt om je te bekwamen in je kunstenaarschap maar je je ook door de restimulaties heen werkt die je tegen houden, wordt je verbeelding van de werkelijkheid beter en veelomvattender. Er is een trainingsperiode nodig waarin je moet oefenen. Dan is je beeld misschien nog niet helder genoeg om verder te reiken dan je eigen buurt. Maar op een bepaald moment zal het je buurt ontgroeien en de wereld in gaan. Het internet kan een goed middel zijn hiervoor. Mensen kunnen wel miljoenen verschillende beelden van de werkelijkheid gebruiken, van een miljoen verschillende kunstenaars, ieder moment dat zij daar even tijd en ruimte voor hebben.
Present Time 121, Oktober 2000
- - - -