Mensen uit de middenklasse, Covid-19, en de Klimaatcrisis
E-mail aan de HC e-maillijst voor Community-members d.d.10-04-2020
Hallo allemaal,
Een tijdje geleden heb ik een discussie gevoerd met andere middenklasseleiders over het bieden van een perspectief op de situatie waar we nu mee te maken hebben. We hebben de onderstaande e-mail op de HC e-maillijst van de middenklasse gezet en ons is nu gevraagd om deze ook naar de Community-members lijst te sturen.
Seán Ruth
Samenvatting:
Het belang van ‘vroeg’ werken aan de pandemie
Het opmerken van de impact van klasse-onderdrukking en andere vormen van onderdrukking op de manier waarop mensen getroffen zijn.
De pandemie heeft enorme ongelijkheden aan het licht gebracht
Wat we leren van de aanpak van de pandemie
Consequenties voor het denken over de klimaatcrisis
Gevolgen van het onder ogen zien van een mogelijke ineenstorting van het kapitalisme.
Tekst
De pandemie waar we mee te maken hebben, heeft velen van ons in aanraking gebracht met onze vroegste pijn. Net nu we helder moeten denken om rationele oplossingen te vinden voor onszelf en onze gezinnen, worstelen we met angst en paniek, met verdriet,
machteloosheid, en andere lastige gevoelens. Zowel het nieuws van nu als de restimulatie over dat we niet kunnen overzien wat er verder gaat gebeuren, maken dat we veel meer toegang hebben tot ontlading dan voorheen. Veel restimulatie natuurlijk, maar ook veel herwaardering.
Net als iedereen moeten we werken aan onze vroege pijn die verband houdt met het virus of met ziekte in het algemeen. Is er ook nog iets wat wij speciaal als middenklassers moeten doen?
Als we reageren op de huidige crisis is het belangrijk om te kijken naar alle vroege pijn die verbonden is aan het zijn of worden van middenklasser. Het kan gaan over gevoelens als het 'zoeken naar goedkeuring', de manier waarop we proberen te voldoen aan de verwachtingen van anderen, ons verantwoordelijkheidsgevoel ten opzichte van anderen en schuldgevoelens of het beschuldigen van anderen. Deze gevoelens kunnen ons het idee geven dat het omgaan met Covid-19 en de klimaatcrisis taken zijn waaraan we horen te werken in plaats van dat het iets is wat we voor onszelf doen.
Als we werken aan Covid-19, klimaatverandering en het beëindigen van het klassisme bovenop die vroege pijn,
zullen wij middenklassers heel hard gaan werken, maar niet in contact komen met ons beste denken. ‘Vroeg’ werken zal ons helpen om duidelijk te krijgen waarom we het doen, wat het is dat we echt willen voor onszelf en hoe we dat willen bereiken.
Als we proberen te ontladen, elkaar proberen te bereiken en besluiten nemen over wat te doen, dan moeten we ook even een stap terug doen uit onze eigen situatie en nadenken over wat er in de rest van de wereld gebeurt.
We kunnen veel leren van de huidige crisis rond Covid-19. Wij middenklassers in het bijzonder, moeten er opmerkzaam op zijn dat klasse-onderdrukking en andere vormen van onderdrukking een grote invloed hebben op de manier waarop mensen door dit virus worden getroffen.
Welke specifieke groepen worden bijvoorbeeld meer getroffen dan anderen? Hebben mensen wel een huis of een onderkomen waarin ze kunnen schuilen? Hoe groot of klein is deze ruimte? Zit er grond bij zoals een tuin? Wonen ze in dichtbevolkte stedelijke gebieden, wat 'social distancing' onmogelijk maakt? Hebben mensen toegang tot stromend water om hun handen te wassen? Kunnen ze het zich veroorloven om ontsmettingsmiddelen te kopen? Hoe groot zal de impact van het verlies van hun baan op hen zijn? Kan en zal de overheid inkomensbescherming bieden? Is er een plaats waar vrouwen en kinderen veilig kunnen zijn
voor huiselijk geweld en misbruik? Welke veiligheidsmaatregelen worden genomen om
werknemers te beschermen? Krijgen sommige groepen de schuld of worden ze aangevallen vanwege hun
nationale of etnische identiteit? Over wie denken we na? Met welke mensen houden we contact en met wie niet? Hoeveel weten we over het leven van andere mensen? Wie heeft er nog steeds toegang tot kwalitatief goede gezondheidszorg? Kan de gezondheidszorg voldoen aan de eisen die op dit moment worden gesteld?
De pandemie heeft de enorme ongelijkheden die in de samenleving bestaan en de privileges die velen van ons als vanzelfsprekend beschouwen aan het licht gebracht. Het economisch systeem is ontworpen om deze ongelijkheden en privileges te stimuleren en in stand te houden. Nu is echter aangetoond dat het wereldwijde levensbedreigende gebeurtenissen volstrekt niet aan kan.
De globalisering, het uitbesteden van de productie aan lage-loneneconomieën door rijke landen en de vervanging van voorraden door 'just-in-time' leverantie zijn in de huidige situatie allemaal onwerkbaar gebleken. Nu er plotseling veel meer behoefte is aan beademingsapparatuur, testen, reagentia en beschermingsmiddelen, kan dit systeem er niet aan voldoen.
Wereldwijd hebben de landen die het geld uitlenen (via de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds) armere, ontvangende landen al decennialang gedwongen om te bezuinigen op openbare diensten zoals onderwijs en gezondheidszorg. Ondertussen is er, vooral sinds de financiële crisis van 2008, ook bezuinigd op de gezondheidszorg en andere openbare diensten in de rijkere landen. De werknemers die essentieel zijn voor het functioneren van de samenleving worden ondergewaardeerd en onderbetaald.
Dit alles om de winst te laten doorstromen naar bevoorrechte mensen. Het economische systeem kon blijven functioneren met deze ongelijkheden zolang de mensen niet te veel protesteerden en zolang
er geen grote crises waren die de mensheid bedreigden. We worden nu geconfronteerd met twee van zulke crises: deze pandemie en de klimaatcrisis.
De bezittende klasse heeft lang de tijd gehad om hun privileges in het kader van de klimaatcrisis veilig te stellen. Bedrijven hebben miljarden dollars aan steun voor klimaatontkenning uitgegeven. Ze hebben hard gewerkt om overheden ervan te weerhouden de nodige maatregelen te nemen om de klimaatcatastrofe te voorkomen.
Omdat ze echter weten dat op de langere termijn het
economisch systeem zelf wordt bedreigd, zijn sommigen van die bedrijven bezig het systeem te hervormen om het minder kwetsbaar te maken. Fossiele-brandstofbedrijven blijven kolen, gas en olie winnen maar er wordt ook geïnvesteerd in
hernieuwbare energiebronnen voor het geval dat een eventuele CO2-belasting of andere regelgeving wordt ingesteld. De stappen die ze nemen zijn echter bedacht om winst te behouden in plaats van het fundamenteel niet-duurzame van het economisch systeem zelf aan te pakken.
In het geval van de pandemie heeft de crisis zich zo snel ontwikkeld dat de bezittende klasse niet in staat was om te komen met een maatregel waardoor een ‘business as usual’-manier van zaken kon blijven bestaan. In de dominante democratieën van het noordelijke deel van de wereld, is het neoliberale kapitalisme afhankelijk van publieke instemming. Toen de Covid-19 crisis voor het eerst toesloeg, probeerden ze de economie draaiende te houden. Het werd al snel duidelijk dat regeringen publieke steun zouden verliezen als ze handelden alsof oudere mensen en mensen met chronische ziekten wegwerpartikelen waren. De omvang van het verlies aan levens zou zo groot zijn dat het negeren ervan een enorme tegenbeweging zou veroorzaken. Dit was de reden waarom de bezittende klasse de noodzaak erkende van enorme beperkingen in de industrie, de handel en het vervoer. Een rechtse krant in het Verenigd Koninkrijk zei: ‘Om het kapitalisme te kunnen behouden moeten we het socialisme gebruiken.’
De pandemie heeft ons laten zien dat het mogelijk is om snelle, drastische stappen te zetten op wereldschaal om het menselijk leven te beschermen. Toen het ging over de klimaatcrisis werd dat onmogelijk en onrealistisch verklaard. Dat is dus iets goeds wat uit deze crisis komt.
Er zijn andere goede dingen. Zonder georganiseerd verzet van de bezittende klasse, zijn alternatieve systemen opgezet om het menselijk leven te beschermen, om kwetsbare mensen te ondersteunen en het leed van de bevolking te minimaliseren, althans in de rijkere landen. Deze systemen hebben geen ongelijkheden weg kunnen werken en er zijn weinig middelen om daklozen, vluchtelingen, asielzoekers en mensen met tijdelijk werk te helpen.
Tegelijkertijd zijn er veel verschillende soorten lokale gemeenschapsinitiatieven ontstaan om mensen te ondersteunen. Het publiek merkt de moed en het uithoudingsvermogen op van medisch personeel, caissières in supermarkten, vuilnisophalers en vele
andere onderbetaalde directe productiemedewerkers. Ze zien ook hoe cruciaal deze werknemers zijn om het systeem te laten functioneren. En veel mensen zijn
bereid gebleken om de beperking van hun persoonlijke vrijheden te aanvaarden omwille van het algemeen belang. We krijgen zo een beeld van wat er mogelijk is en wat ook mogelijk zou zijn als het gaat om de klimaatcrisis. Maar ook is zichtbaar dat het, zoals altijd, nationaal en internationaal arme mensen zijn die het meest lijden.
We zien ook dat er noodwetgeving wordt aangenomen.
die de vrijheid van mensen inperkt. In het verleden is dergelijke wetgeving vaak langer dan oorspronkelijk bedoeld toegepast, zodat dat het het 'nieuwe normaal' werd. We moeten er klaar voor zijn ons hiertegen te verzetten. Bijvoorbeeld, de toestemming voor de politie om mensen die een risico vormen voor de bevolking tijdens een pandemie vast te zetten, kan gemakkelijk worden uitgebreid naar mensen die zij om andere redenen als een risico beschouwen, ook als er geen pandemie is.
We hebben gezien hoe crises als deze kunnen worden gebruikt om wetgeving in te voeren die de voorrechten van de rijken beschermt of uitbreidt en mensenrechten beperkt. Dat wordt de 'schokdoctrine' genoemd. En we weten van de financiële crisis van 2008 dat op een gegeven moment regeringen zullen proberen om de
kosten van de pandemie te dekken door geld af te nemen van degenen die in minder goede doen zijn.
Het is mogelijk dat we nu getuige zijn van het begin van het einde van het kapitalisme zoals we dat kennen. Het economische systeem is wellicht niet in staat zich te herstellen van deze crisis en terug te gaan naar hoe het was. Op relatief korte termijn zullen we de volledige impact zien van ons falen om de klimaatcrisis aan te pakken. Dit zal waarschijnlijk nog schadelijker gevolgen hebben. Zelfs als het systeem herstelt van de Covid-19 crisis, zal het snel tegen de crisis aanlopen die wordt veroorzaakt door de verslechtering van het klimaat.
Voor ons mensen uit de middenklasse is het zinnig om aan te nemen dat dit de laatste fase is van de ineenstorting. Dat onder ogen zien stelt ons in staat om ons af te vragen wat we gaan doen met de rest van ons leven onder deze omstandigheden. Als we ons niet zouden vastklampen aan onze voorrechten, als we niet alleen aan onszelf of aan onze naaste familie zouden denken, als we niet alleen onszelf zouden beschermen tegen de ergste gevolgen van deze crises en anderen vergeten, wat zouden we dan doen? Ons leven zal vanaf nu niet meer hetzelfde zijn. Onze kinderen zullen een andere toekomst tegemoet gaan dan wij.
In toenemende mate zullen we met ingewikkelde situaties moeten omgaan zonder voldoende
informatie, zonder veel duidelijk leiderschap van onze gekozen leiders, en zonder genoeg tijd om na te denken over de beste manier om verder te gaan. Er zijn zoveel dingen die ons zouden kunnen restimuleren: het nieuws over wat er gebeurt, de onzekerheid en het gebrek aan leiderschap, en de moeite die we moeten doen om goed na te denken. Maar dit alles kan ons ook helpen om in beweging te komen
Het beste wat we kunnen doen voor onze opbloei is deze tijd gebruiken om ons individueel en collectief goed voor te bereiden op de kritieke situaties die op ons af komen. We zullen binnen de komende pakweg 10 jaar het omslagpunt van het klimaat bereiken. Als de noodzakelijke stappen niet zijn genomen door de regeringen, kunnen we verwachten dat alles zelfs nog onstabieler wordt. De huidige pandemie geeft ons een beeld van wat we kunnen verwachten en er zal nog meer komen wat we nog niet hebben ervaren.
We zullen ook te zien krijgen wat welke steun mensen nodig zullen hebben en hoe we die steun kunnen geven. We hebben meer mogelijkheden dan ooit tevoren om op een natuurlijke manier gebruik te maken van HC-uitgangspunten in ons dagelijks leven. Mensen die bang zijn waarderen humor, spelletjes, en lachen om spanningen los te laten. Ze accepteren huilen als reactie op verlies, ze zijn ze bereid als nooit tevoren om naar elkaar te luisteren bij wijze van zelfzorg, en ze stellen rationeel denken op prijs als er verwarring heerst. Wij organiseren wederzijdse hulp of leiden luisterkringen. We boezemen vertrouwen in bij de mensen van we houden, bij collega's en mede-activisten. We brengen rationeel denken te midden van verwarring. We hebben nu de gelegenheid om te oefenen en veel dingen uit te proberen die de komende tijd belangrijk zullen worden.
We hebben bij deze pandemie iets gezien van wat we kunnen.
Kunnen we hiervan leren en nadenken over wat er mogelijk is met de klimaatcrisis? Op dit moment zijn mensen veel banger voor het virus dan voor de klimaatcrisis, maar dat zal veranderen.
Hoe kunnen we invloed hebben op de manier waarop de samenleving zich organiseert om hiermee om te gaan? Hoe kunnen we onze bevoorrechte positie gebruiken om alternatieven voor het huidige economische systeem te helpen ondersteunen en organiseren, en de manier waarop verschillende groepen worden behandeld? Voor degenen onder ons die relatief bevoorrecht zijn, kunnen we het opgeven om steeds bezig zijn met irrationeel comfort en veiligheid in ons leven? Kunnen we in plaats daarvan een leven nastreven met verandering en bevrijding en een voorbeeld zijn voor de mensen van wie we houden?
We weten veel over hoe we mensen kunnen leiden in deze tijd, en over hoe we ons allen vooruit kunnen helpen en tegelijkertijd dieper verbonden raken. We hebben het voorrecht om de beschikking te hebben over de instrumenten van HC en toegang te hebben tot een luisterend oor. Laten we dit gebruiken, niet alleen om ons beter te voelen, maar ook voor doorslaggevende veranderingen. Samen.
- - - -